'Nietzsche tegen Wagner', is een kritisch onderzoek naar de componist Richard Wagner, die Nietzsche in zijn vroege jaren prees en later tot zijn vijand verklaarde. Nietzsche was goed bevriend met de hele familie Wagner, zelfs met Wagners vrouwen, maar kreeg later ruzie en besteedde veel energie aan zijn aanvallen. In dit werk neemt Nietzsche afstand van Wagners muziek en ideologie en bekritiseert hij Wagners omarming van het Duitse nationalisme en zijn wending naar het Christendom. Nietzsche contrasteert Wagners decadente, pessimistische kunst met zijn eigen visie van een levensbevestigende, dionysische esthetiek. Het boek weerspiegelt Nietzsches bredere bezorgdheid over de rol van kunst en cultuur in de samenleving en zijn voortdurende verkenning van de spanningen tussen apollinische en dionysische krachten. Nietzsche gaat ook in op de psychologische en filosofische implicaties van Wagners muziek en stelt dat deze een terugtrekking uit de complexiteit van de werkelijkheid vertegenwoordigt in de troostende illusies van mythe en religie. Hij ziet Wagners werk als symptomatisch voor een bredere culturele malaise die gekenmerkt wordt door een verlies aan vitaliteit en authenticiteit. Door zijn kritiek op Wagner probeert Nietzsche de waarden van individualisme, creativiteit en de vreugdevolle bevestiging van het leven te bevestigen, die volgens hem essentieel zijn voor de verjonging van de cultuur en de verwezenlijking van het menselijk potentieel. Dit is een van de drie grote werken waarin de muziek van Wager en Nietzsche's nalatenschap worden aangevallen.